21 grudnia 2024

Na tropie łódzkich fabrykantów: Ludwik Grohman

Jest miastem, na terenie którego rodziły się wielkie fortuny, a zaradni przemysłowcy realizowali swe marzenia o bogactwie. Dziś Łódź stawia na rozrywkę i turystykę, jednak jej największym bogactwem wciąż pozostają dawne fabryki, robotnicze osiedla oraz wille, należące niegdyś do wielkich przemysłowców. Jakie zabytki techniki powinni uwzględnić w programie swej wycieczki ci turyści, którzy chcą przemierzać Łódź śladami Ludwika Grohmana i jego krewnych?

Ludwik Grohman – żywot łódzkiego fabrykanta

Zanim zaczniemy wędrować po Łodzi śladami Ludwika Grohmana, poświęćmy nieco uwagi jego osobie. Jak to się stało, że zapisał się on wielkimi literami w dziejach Łodzi? Jak radził sobie jako właściciel fabryki, która zaliczała się do najważniejszych zakładów na terenie Ziemi Obiecanej?
Ludwik Grohman urodził się 1829 roku w Łodzi, w której mieszkał aż do swej śmierci w 1889 roku. Po swym ojcu, który do Łodzi przybył z odległej Saksonii, odziedziczył doskonale prosperującą fabrykę tekstylną. Od 1874 roku kierował nią samodzielnie, wprowadzając na jej terenie wiele nowatorskich rozwiązań. Działała tu m. in. straż pożarna – pierwsza tego typu jednostka straży, mieszcząca się na terenie zakładu przemysłowego. Nie była to jedyna zasługa tego fabrykanta dla miasta. Wiadomo, że do 1869 roku pełnił on funkcję radnego miejskiego, był też prezesem i głównym komendantem Łódzkiej Ochotniczej Straży Ogniowej.

Fabryka Grohmana – od sukcesu do upadku

Fabryka Grohmana przez kilka dekad pozostawała jednym z najważniejszych zakładów przemysłowych na terenie Łodzi. Czasy świetności tego zakładu przypadają na okres, kiedy zarządzał nią Henryk Grohman – najstarszy syn Ludwika. Jak to się stało, że tak wielka fabryka upadła? Duży wpływ miały tu burzliwe wydarzenia, do których doszło w początkach XX wieku, a przede wszystkim echa rewolucji z 1905 roku. Robotnicze strajki i fala zwolnień – wszystko to doprowadziło do sytuacji, w której zamknięcie fabryki stało się koniecznością. Dla zakładów łódzkich poważnym ciosem była też I wojna światowa. I choć fabrykę udało się utrzymać do II wojny światowej, po 1945 roku stała się ona własnością państwa. Dziś część fabrycznych zabudowań jest wykorzystywana przez prywatne firmy, część popada w ruinę. Łódź wciąż jednak może się pochwalić licznymi zabytkami związanymi z Grohmanami. Na które z nich warto zwrócić szczególną uwagę podczas wycieczki po Łodzi?

Wpływ powstania Nowej Huty na miasto Kraków

Najciekawsze zabytki związane z rodziną Grohmanów

Zabytków związanych z rodziną Grohmanów zachowało się sporo na terenie Łodzi. Jednym z tych obiektów, które w krajobrazie współczesnego miasta odgrywają bardzo ważną rolę, jest brama prowadząca dawniej na teren rodzinnej fabryki. Ze względu na swój kształt jest ona określana mianem Beczek Grohmana. Turyści zafascynowani historią tej rodziny mogą też zajrzeć do willi Henryka Grohmana, w której murach ma obecnie swą siedzibę Muzeum Książki Artystycznej. Ciekawym, choć nieco zaniedbanym zabytkiem, jest też willa Ludwika Grohmana, która znajduje się na terenie parku Kilińskiego.

Wycieczki śladami Ludwika Grohmana to propozycja idealna dla tych, którzy chcą lepiej poznać dzieje łódzkich fabrykantów i podziwiać obiekty związane z ich życiem oraz pracą. Piękne wille oraz pozostałości fabryki tekstylnej to pamiątki o wyjątkowym charakterze, którym z pewnością warto poświęcić nieco więcej uwagi.